11 Kasım 2013 Pazartesi

ÇİN EFSANELERİ AYAĞIMIZA GELDİ


Fedakârlık, birlik olmak ve kararlılık... Kaynak Yayınları, ünlü Çin efsanelerini Türkçeye çevirerek minik okurların ilgisine sundu. Asırlardır anlatılagelen 12 efsane, Doğu halklarının erdemlerini yansıtıyor. Hastalıklara çare bulabilmek için kararlılıkla çalışan ve bu uğurda canından vazgeçen Şınon, yeryüzündeki tüm kuşların hayatta kalabilmesi için kendini feda eden Anka kuşu, ülkesini sel felaketinden ^ kurtarabilmek için halkı harekete geçiren Yü... Çin efsaneleri, Batı'nın pompaladığı bireyciliğe karşı mutluluğun, sonucu ne olursa olsun, toplumun çıkarlarını kollamakla elde edildiğini anlatıyor. Dizide aşk, dostluk ve yaradılışla ilgili de efsaneler yer alıyor. KAYNAK YAYINLARI Çocuk Kitapları Editörü ve dizinin çevirmeni Zeynep Özge İğdır'la Çin efsaneleri üzerine sohbet ettik.



Kültürel birikimi yansıtıyor
Çin efsanelerinin çevirisini yapmaya nasıl karar verdiniz?
Bu proje, KAYNAK YAYINLARI Çin temsilcisi Mehmet Adnan Akfırat'ın China Intercontinental Press ile KAYNAK YAYINLARI arasında kurduğu köprünün bir sonucu. Mehmet Adnan Akfırat, bu diziyi çevirmemizi önerdi ve böylece Türk okurlarına egemen emperyalist kültürün etkilerinden uzak bir "hazine" sunmamıza ön ayak oldu. "Hazine" sözcüğünü tercih etmem, bu dizinin özgünlüğüyle yakından ilgili. Yayımlamış olduğumuz 12 kitaplık dizide yer alan efsaneler, bölgedeki kültürel gelişimi anlamamızı sağlayan, Çin'in ve üzerinde bulunduğu coğrafyanın bugünkü kültürel birikimini yansıtıyor. Kitaplarda Çin'de kutlanan bayramların öykülerine, kolektif çabaya duyulan güvenin Çin atasözlerinde cisimleşmesine, direnişin ve kararlılığın önemine kadar söz konusu kültürün temel bileşenlerini görüyoruz. Tarihsellik vurgusu burada hayati bir önem taşıyor. Bu yılki Tüyap Kitap Fuarının onur konuğu Çin. Bizim işbirliği yaptığımız China Intercontinental Press (CİP) de fuarın katılımcılarından. Fuarda kitaplarımızın tanıtımı için CİP ile ortak bir etkinlik gerçekleştirdik. Genel Yayın Yönetmenimiz Sadık Usta bu etkinlikte yaptığı konuşmada, Türk ve Çin halkının iki kadim dost olduğunu, bu dostluğun siyasi ve kültürel bağlarla örüldüğünü, bu iki halkın ortak bir miras yarattığını ifade etti. Onun da konuşmasında belirttiği üzere, Çin ve Türk halkının tarihi ve kültürel dokuları birbirinin içinde erimiştir. 12 kitaplık Resimli Ünlü Çin Efsaneleri Dizisi, bu or- at başlı kemanı nasıl ortaya çıktı... Anka kuşu nasıl önder oldu... Doğu'nun bütün erdemleri asırlardır anlatılan öykülerde taklığı fark ettirmek ve iki ülke arasındaki ilişkileri derinleştirmek adına büyük önem taşıyor.

Direnme öyküleri 
Hangi efsaneleri çevireceğinizi tercih ederken nelere dikkat ettiniz? 
Bu dizinin orijinali 10 kitaptan oluşuyordu. Biz ona Mulan Efsanesi ile Beyaz Yılan Efsanesi'ni ekledik. Farklı efsaneleri konu alan 12 kitap bir anlamda birbirlerini tamamlıyor. Sunuş yazısında da belirttiğimiz gibi, kitapların her birinde kararlılığın, birlik olmanın ve direnmenin öyküsü anlatılıyor. Bunun yanı sıra Çince isimleri okumayı kolaylaştırmak amacıyla kitaplarda geçen özel isimleri, Çince karakterleri Latin harflerine dönüştürmeye yarayan bir çeviri yazı sistemi olan Pinyin aracılığıyla Türkçeleştirdik. Ancak Çin'in tarihsel ve kültürel gelişimini anlatan Türkçe literatür özel isimleri Türkçeleştirmek yerine büyük oranda İngilizce kullandığından okurların daha kapsamlı araştırma yapabilmelerine yardımcı olabilmek için her kitabın sonunda isimlerin İngilizce karşılıklarına yer verdiğimiz bir bölüm ekledik.

'Kendine güven duymanın önemi'
Resimli Ünlü Çin Efsaneleri Dizisi'nde çocuklar hangi mesajları alıyor?
Bütün kitaplarda kolektivitenin önemi vurgulanıyor. Örneğin dizinin beşinci kitabı, Yü'nün Önderliğindeki Halkın Sele Engel Oluşu'nda, Yü, suyolları kazarak sel felaketlerini önlemede halka önderlik ediyor ve sonunda başarılı oluyorlar. Bunu diğer kitaplarda da görmek mümkün. Gözümüze çarpan ikinci özellik, kararlılık oluyor. Dikkat edilirse, dizinin bütün kitaplarındaki karakterler bir şeylerle mücadele ediyor. Bu mücadele kimi zaman Nüva insanı Nasıl Yarattı ve Gökyüzü ile Yeryüzünü Ayıran Pengu'da olduğu gibi evrene karşı, kimi zaman Şifalı Bitkileri Keşfeden Şınon, Anka Kuşu Nasıl Bütün Kuşların Önderi Oldu ve Denizi Aşan Sekiz Ölümsüz kitaplarında olduğu gibi doğaya karşı kimi zaman ise Aya Uçan Çangı ve Mulan KAYNAK YAYINLARI çocuk kitapları editörü Zeynep Özge Iğdır sanesi'nde olduğu gibi kötülüğe karşı gerçekleşiyor. Ve bu mücadele mutlaka direnme kararlılığından vazgeçmeyen lehinde sonuçlanıyor. Sevginin, sadakatin, dostluğun önemine de sıkça vurgu yapılıyor. Örneğin Çoban ile Peri Kızı, Çin'in sevgililer gününün ortaya çıkışını anlatan hüzünlü bir aşk hikâyesini konu alıyor. Ancak bu kitapta bile kararlılığı görüyoruz. Benzer şekilde, At Başlı Keman: Suho ve Beyaz At adlı kitapta da Moğolların geleneksel çalgılarından biri olan At Başlı Keman'ın ortaya çıkışını okuyor, bir at ile genç bir adamın fedakâr dostluklarına şahit oluyoruz. Anka Kuşu Nasıl Bütün Kuşların Önderi Oldu kitabında da Anka Kuşu'nun fedakârlığını ve diğer kuşların ona olan sadakatini görüyoruz. Dikkat çekici bir diğer nokta bu efsanelerin alt metninde yer alan eşitlik vurgusu. Efsanelerin olağanüstülükler diyarında bütün kahramanların eşit temsil edildiğini görüyoruz. Bir tarafta ölümsüzler, peri kızları, tanrılar, tanrıçalar; diğer tarafta faniler... Ancak bir araya gelmeleri imkânsızmış gibi görünen bu iki grubun karşı karşıya geldiklerini, kimi zaman birbirlerine karşı kimi zaman birlik olup bir başkasına karşı mücadele ettiklerini ama mutlaka bir evrede eşitlendiklerini görüyoruz. Bu eşitlik vurgusunu, kendine güven duymanın önemine yapılan vurgu takip ediyor. Örneğin Denizi Aşan Sekiz Ölümsüz bir Çin atasözünün doğuşunu anlatıyor: Sekiz ölümsüz denizi aşarken her biri kendi yeteneklerini sergiler.

'Çizimler hayal etmeyi kolaylaştırıyor' 
Çizimleri kime ait?
Çizimler Çinli çizerlere ait. Kitapların her biri görsel birer şölen sunuyor. Kitapların görselleri de en az efsaneler kadar zengin. Yalnızca kitapların görsellerinden yola çıkarak çocukların yaratıcılığını zorlayan, üretmelerine fırsat veren çalışmalar yapılabilir. Bir bütün olarak düşündüğümüzde ise efsanelerin düşsel zenginliği çizimlerin görsel zenginliğiyle birleşerek hayal etmeyi, özdeşlik kurmayı kolaylaştırıyor.

TÜYAP Kitap Fuarfnı gezen okurlar, Çin efsanelerini, nasıl karşıladı?
Resimli Ünlü Çin Efsaneleri Dizisi, gerek Çinli yayıncılar tarafından gerekse Türk okuyucular tarafından büyük bir ilgi gördü. Dizi, kendi alanında çeşitlilik yaratarak okuyucuların nefes almalarına yardımcı oldu. Benim okurlardan aldığım tepkiler hep bu yöndeydi. Bunu çocuklarda gözlemek de mümkün oldu. Fuara gelen çocuklar, kitapların sayfalarını büyük bir ilgiyle çeviriyorlardı. Bir kitabın bir yetişkinden önce onu okuyacak çocuğun ilgisini çekebilmesi çok değerli bir şey. Okuma alışkanlığı da böyle gelişiyor. Çinli yayıncıların şaşkınlığı ise Mao Zedung'un seçme eserlerinden oluşan 6 kitabı, Sun-Yat Sen'in Halkçılık Üzerine adlı eserini ve yayınevimizden henüz çıkan Sincian Uygur Tarihi kitaplarını görünce daha da büyüdü. Yaptığımız sohbetler ilişkilerimizin karşılıklı olarak derinleşeceğini ve yeni işbirliklerinin yolunun açılacağını gösterdi.

Sırada Rus halk masalları var
KAYNAK YAYINLARI'nın önünde çocuk kitaplarıyla ilgili hangi projeler yer alıyor? KAYNAK YAYINLARI'nın projeleri arasında 5 kitabını yayımlamış olduğumuz Samed Behrengi dizisinin 12 kitabını tamamlamak başta geliyor. Bunun yanı sıra şu anda alt yapı çalışmalarını yürüttüğümüz, Mustafa Kemal Atatürk'ten Mimar Sinan'a; Muazzez İlmiye Çığ'dan Nazım Hikmet'e kadar büyük devlet yöneticilerini, bilim insanlarını, sanatçıları anlatan "Nasıl Büyük İnsan Oldular?" adlı dizimiz var. Ayrıca Tülin Tankut'un gençlik dönemine henüz adım atmış okurlarımız için kaleme aldığı Kumsaldaki Kız adındaki romanı var. Erol Büyükmeriç'in Sesler adlı eserini ise okumayı bilmeyen ya da henüz sökmüş küçük dostlarımız için yayıma hazırlıyoruz. Birde Rus halk masallan dizisi için çalışmalara başladık.