21 Haziran 2013 Cuma

Demek burada da böyle?..


Çocuk kitapları yazarı, öğretmen, gazeteci ve edebiyat araştırmacısı olan Samed Behrengi’nin masal derlemesi Telhun’da, bir halk masalını Behrengi’nin özgün sesinden dinliyoruz. Zengin kızı Telhun’un Ah’larla dolu macerası bakalım size neler söyleyecek?
Samed Behrengi deyince insanın susası geliyor. Sadece ismini söylemek ve susmak yetiyor. O susuşta Behrengi’nin hikâye ve masallarıyla içimize zerk ettiği vicdana, adalete, özgürlüğe ve dostluğa dair tüm duygular kendiliğinden ve tekrar dışarı taşıyor… Sanki Behrengi adını duyan herkes, tek bir söze bile lüzum duymadan buluşuveriyor. 
Telhun, yazarın masal derlemeleri yaptığı dönemin ürünü. Çocuk kitapları yazarı, öğretmen, gazeteci, edebiyat araştırmacısı olan Samed Behrengi, aynı zamanda halk masallarının peşinden giden, onların kaynağına inmeye çalışan bir yazı arkeologu. Çocukluğumuzda okuduğumuz ve şimdi çocuklarımıza okuyacağımız cümleleri hep aynı kaygıyla, aynı duyguyla kaleme aldığını biliyoruz okurları olarak.
Zengin bir tüccarın en küçük kızı olan Telhun, ablalarından farklı olarak sessiz, sakin, gözü tok, kendine dönük ve bilge bir kızdır. Ablaları maddi dünyanın sınırlarını alabildiğine genişletme yarışındayken, Telhun dünyadan habersiz gibidir. Günün birinde bu zengin tüccar bir eğlence düzenlemeye karar verir. Kızlarına, bu eğlencenin şerefine hediyeler almak isteyen tüccar, tek tek siparişleri dinler. Kızların hepsi imkânsızı ister; tüccar her bir dileği yerine getirebilecek kadar güçlüdür ama. Bir tek Telhun’un sesi çıkmaz. Sonunda tüccar en küçük kızını da bir hediye istemeye ikna eder. Telhun, zengin babasından dileye dileye bir yürek ve bir ciğer ister. Bu istek Telhun’un ablaları tarafından alay; babası tarafından şaşkınlıkla karşılansa da Telhun’un o güne kadarki ilk isteğidir.
Yürek ve ciğer, sembolik anlamlarıyla çok güçlü değerlere işaret ediyor, malum. Oysa tüccar, ailesi ile bu anlamlardan muaf bir hayat sürdüğü için, bir yürek ve bir ciğer bulmanın hepi topu bir dakikalık iş olacağını düşünür. Oysa şehirde ne yürek ne de ciğer kalmıştır! Telhun’un hikâyesi bundan sonra başlar. Telhun’un bilgeliği, sabrı, cesareti, dürüstlüğü, adaleti, sevgisi ve inancıyla bu dileğinden
sonra tanışırız.
Hayatında ilk kez kendisinden bir şey isteyen kızına karşı mahcup, evine dönmekte olan tüccarın karşısına Ahçıkar. Ah, bir tür cin, olağanüstü güçleri olan biri… Tüccara, dilediği zaman Telhun’u alabilmesi karşılığında bir yürek ve bir ciğer veren Ah, o an, Telhun’u aşka ve maceraya bağlar. Evden ayrıldıktan sonra hiçbir vaade kanmadan bir sarayda, bir köyde ve varsıl bir tüccarın evinde haksızlıkları, yalan ve dolanı ortaya çıkararak kötülerin cezalandırılmasını sağlayan Telhun’un dilinde hep aynı söz vardır: “Siz derdinize çare buldunuz, benim de gidip derdimin çaresini bulmam gerek.” Başkalarının çok büyük dertlerine çare bulmayı sıradan bir vazife, bir insanlık görevi gibi yerine getiren Telhun’un derdi, sevdiği erkeği hayata döndürmek gibi görünüyor, ama onun derdi bundan çok daha fazlası. 
DOĞRU DUVAR YIKILMAZ
Telhun’a “dert” kelimesi yakışıyor; onun derdi sadece sevdiği erkeğe yeniden kavuşmak değil, onun derdi dünyanın her yerinde, tüm güzelliklerin ve bereketin içinde varlığını sürdürebilen haksızlıklar, kötülükler, bencillikler… Her seferinde hüzünle aynı soruyu soruyor: “Demek burada da böyle?”
Bir diğer nida da şu: “Ah, ne kadar kötü!” Masalın başından beri Ah! nidasıyla ortaya çıkıveren Ah, Telhun’un gördüğü kötülük ve adaletsizlik karşısındaki ah’larına yanıt vermiyor, onlar karşısında yapabileceği bir şey olmadığını söylüyor. Kıssadan hisse: Ah’lanıp vah’lanarak çare bulunmuyor dertlere; üstelik cin, peri, kahraman bile bir yere kadar yardım edebiliyor.
Telhun, aklının ve vicdanının gösterdiği yolda inatla yürürken, doğru bildiğinden ödün vermiyor; dünyayı kendinden, kendi derdinden ibaret görmüyor; hiçbir koşulda hedefinden şaşmıyor. Ne demişler; doğru duvar yıkılmaz!
TelhunSamed BehrengiResimleyen: Nuran Balcı ÖzekçinÇeviren: Ramin Cabbarlı, Türkan Urmulu
Kaynak Yayınları, 72 sayfa


-------------------------------------------------------------
Babamı Beklerken Kitabını %25 İNDİRİMLİ Satın Almak için Tıklayın;